Verslag Kennis- en Netwerkbijeenkomst 2025

Opening

Rivka van Deijk, netwerkcoördinator, opende de bijeenkomst en heette iedereen van harte welkom. Ze sprak haar enthousiasme uit over de hoge opkomst en de diversiteit van het publiek. De aanwezigen vertegenwoordigden een breed scala aan beroepsgroepen: verpleegkundigen, verzorgenden, artsen, deskundigen infectiepreventie, analisten, kwaliteit- en beleidsmedewerkers, managers, en nog veel meer! Zowel de eerstelijnszorg en langdurige zorg als ziekenhuizen en de publieke gezondheidszorg waren goed vertegenwoordigd. Precies dat is waar het zorgnetwerk naar streeft: zorgprofessionals in de regio met elkaar verbinden om samen de strijd tegen antimicrobiële resistentie aan te gaan.

AMR: Utrecht in Mondiaal Perspectief

Vervolgens gaf Marc Sprenger, Directeur Publieke Gezondheid van de GGD regio Utrecht, een inspirerende presentatie.

Hij schetste antimicrobiële resistentie (AMR) als een ernstige bedreiging voor de publieke gezondheid en deelde vanuit zijn ervaring als directeur AMR bij de WHO in Genève een persoonlijke inkijk in de politieke geschiedenis van deze strijd. Daarnaast liet hij zien hoe de situatie in Nederland en onze regio zich verhoudt tot de wereldwijde problematiek.

Zijn belangrijkste boodschap? In Nederland doen we het goed dankzij terughoudend antibioticagebruik, effectieve infectiepreventie en sterke surveillance. Maar het risico van de import van multiresistente bacteriën blijft groot. Daarom is blijvende waakzaamheid en actie van zorgprofessionals essentieel.

Download hier de presentatie van Marc Sprenger.

Case study: MRSA-uitbraak in de community

Daarna volgde een boeiende presentatie van Annelies Smilde(deskundige infectiepreventie, Meander MC) en Marischka van der Jagt-Zwetsloot(deskundige infectiepreventie, GGD regio Utrecht). Ze deelden een indrukwekkende casus: een uitbraak van een zeldzame MRSA-stam met maar liefst 32 besmettingen in de Utrechtse regio. Na een lange zoektocht, vol obstakels, bleek de bron een Thaise massagesalon te zijn.

De ontknoping hield het publiek op het puntje van de stoel! Dankzij nauwe samenwerking tussen de GGD, het Medisch Microbiologisch Laboratorium en de afdeling Infectiepreventie van het Meander MC werd de uitbraak uiteindelijk onder controle gebracht. Dit verhaal onderstreepte het cruciale belang van een goede samenwerking binnen de zorgketen bij BRMO-infecties.

Download hier de presentatie van Annelies Smilde en Marischka van der Jagt-Zwetsloot.

Bacteriofagen: een alternatief voor antibiotica?

Na de pauze was het tijd voor een fascinerende presentatie van Pieter-Jan Haas, arts-microbioloog bij UMC Utrecht. Hij sprak over bacteriofagen als mogelijk alternatief voor antibiotica. Bacteriofagen, virussen die bacteriën kunnen aanvallen, worden al sinds het begin van de 20e eeuw gebruikt voor de behandeling van bacteriële infecties. In landen zoals Georgië zijn gespecialiseerde klinieken hierin actief, en zelfs Nederlandse patiënten zoeken daar hun heil.

In Westerse landen is faagtherapie echter nog geen gangbare behandeling, voornamelijk door een gebrek aan grootschalige wetenschappelijke data over de effectiviteit. Bovendien zijn klinische studies uitdagend, omdat bacteriofagen geen standaardmedicijn vormen, maar per patiënt en bacteriestam op maat moeten worden ontwikkeld. Toch groeit de interesse in deze innovatieve behandelmethode. Pieter-Jan Haas vertelde dat eerder dit jaar in het UMC Utrecht voor het eerst een patiënt behandeld werd met experimentele faagtherapie—een belangrijke stap richting mogelijke bredere toepassing.

Download hier de presentatie van Pieter-Jan Haas.

Parallelsessies

Na de plenaire sessies volgden drie leerzame parallelle sessies, elk gericht op één van de drie speerpunten in de strijd tegen AMR: antibiotic stewardship, infectiepreventie en surveillance.

1. Antibiotic Stewardship – Asymptomatische bacteriurie en het juist diagnosticeren van urineweginfecties

Roos Broekman (huisarts) en Jeanine Rutten (specialist ouderengeneeskunde) gingen in deze sessie dieper in op asymptomatische bacteriurie (ASB), een veelvoorkomend fenomeen bij kwetsbare ouderen. Deelnemers leerden hoe ze ASB kunnen onderscheiden van een urineweginfectie en wanneer urineonderzoek wel of niet zinvol is. Daarnaast werd besproken hoe urineweginfecties behandeld worden volgens de NHG- en Verenso-richtlijnen.

Praktische tools over urinewegproblematiek bij kwetsbare ouderen werden gedeeld, bruikbaar voor bewustwording en scholing op de werkvloer. De betrokkenheid van de deelnemers was groot, wat bleek uit de actieve interactie en discussie in de zaal.

• Download hier de presentatie van Roos Broekman en Jeanine Rutten.
• Hier vind je de materialen ontwikkeld door het Universitair Netwerk Ouderenzorg (UNO) Amsterdam.
• Maak hier de gratis e-learning “Urineweginfecties bij kwetsbare ouderen”.

2. Infectiepreventie – Handhygiëne: verbeterstrategieën op maat

Tijdens deze sessie deelde Anja Haenen (deskundige infectiepreventie, RIVM) de resultaten van het CHANGE-onderzoek naar handhygiënecompliance in verpleeghuizen. Samen met Nathalie Veldhuizen-Wagemaker (deskundige infectiepreventie, AMR Zorgnetwerk Utrecht) ging ze in gesprek met de deelnemers over de uitdagingen bij het correct toepassen van handhygiëne.

Daarnaast werden strategieën besproken om deze belemmeringen duurzaam aan te pakken. Door praktijkervaringen en inzichten te delen, ontstond een interactieve sessie waarin deelnemers samen nadachten over effectieve verbeteringen binnen hun eigen werkveld.

Download hier de presentatie van Anja Haenen.

3. Surveillance – Regionale moleculaire typering van BRMO’s: de eerste resultaten

In 2024 is in de regio Utrecht een regionaal BRMO-typeringslab gestart waarin de genetische informatie van resistente bacteriën structureel in kaart wordt gebracht door middel van Whole-Genome-Sequencing (WGS). Dit moet helpen bij het opsporen van regionale clusters en mogelijke transmissienetwerken, zodat tijdig kan worden ingegrepen bij verheffingen. Florine Frakking (arts-microbioloog, UMC Utrecht) gaf een korte inleiding over het project en de opgezette infrastructuur voor sequencing, data analyse en gegevensuitwisseling.

Vervolgens presenteerde Daphne Groothuis (medisch moleculair microbioloog, St. Antonius Ziekenhuis) de eerste resultaten van het typeren van Klebsiella pneumoniae. Er zijn meerdere clusters gedetecteerd, maar verdere epidemiologische analyse is nodig om te bepalen of er sprake is van transmissie. Tot slot schetste zij de volgende stappen binnen het project, waaronder de uitbreiding naar andere BRMO.

Download hier de presentatie van Florine Frakking en Daphne Groothuis.

Afsluiting en netwerkborrel

Rivka van Deijk sloot de middag af met een oproep aan alle aanwezigen om mee te denken over nieuwe activiteiten en projecten binnen het AMR Zorgnetwerk Utrecht. Hoe kunnen we samen het ontstaan en de verspreiding van antimicrobiële resistentie in de regio verder terugdringen? Wie een goed idee heeft of wil sparren over de mogelijkheden, vindt meer informatie op de website van het zorgnetwerk of kan contact opnemen via info@amrzorgnetwerkutrecht.nl.

Natuurlijk werd de middag afgesloten met een goedbezochte en gezellige netwerkborrel. In een informele setting wisselden zorgprofessionals ervaringen en ideeën uit met collega’s uit de regio – een perfecte afsluiting van een inspirerende en leerzame dag!

Alleen samen kunnen we antibioticaresistentie tegengaan! #SamenSterkTegenResistentie